Functie van de voorste kruisband
De voorste en achterste kruisband zorgen ervoor dat het onderbeen niet verschuift ten opzichte van het bovenbeen. Ze houden het onder- en het bovenbeen ten opzichte van elkaar op de juiste plaats. Samen met de binnen- en buitenband en de beide menisci verzorgen zij de passieve stabiliteit van de knie. Naast passieve stabiliteit beschikt de mens ook over actieve stabiliteit. De actieve stabiliteit heeft betrekking op de spieren rondom de knie. De passieve en actieve stabiliteit begrenzen de bewegingen van de knie en voorkomen dat u bijvoorbeeld tijdens het sporten door uw knieën zakt.

Oorzaak
Meestal is letsel aan de voorste kruisband een gevolg van een ongeval of van sport. Vaak maakt de knie een geforceerde draaibeweging, terwijl de voet niet meebeweegt. Andere mogelijke oorzaken zijn plotselinge vermindering van snelheid of een krachtig overstrekken van de knie. In 70 procent van de gevallen ontstaat het letsel zonder contact. Bij de andere 30 procent is wel sprake van contact (speler-spelercontact of speler-objectcontact).

Symptomen
Bij het scheuren van de voorste kruisband is vaak een ‘krak’ of ‘plop’ te horen of voelen. In de meeste gevallen treedt binnen de eerste uren na het letsel in de knie een zwelling op. Meestal kan de knie direct na het letsel niet meer optimaal worden belast. De vroege symptomen nemen gewoonlijk binnen 2 tot 4 weken na het letsel af. Daarnaast kan bij een (gedeeltelijk) gescheurde voorste kruisband een gevoel van instabiliteit optreden, zowel tijdens sporten als in het dagelijks leven. Letsel aan de voorste kruisband gaat vaak gepaard met letsel aan de andere banden, de meniscus of het kraakbeen van de knie.

Behandeling
Direct na het ontstaan van de gescheurde voorste kruisband is de knie vaak pijnlijk en gezwollen en is het been vaak minder goed belastbaar. Een lichamelijk onderzoek kan dan niet optimaal worden uitgevoerd. Het is aan te raden om de knie na een aantal dagen opnieuw te laten beoordelen door de huisarts of een fysiotherapeut.

Als het vermoeden op een gescheurde voorste kruisband blijft bestaan, dan verwijst de huisarts of fysiotherapeut u door naar de orthopedisch chirurg. Vervolgens kan een MRI-scan het kruisbandletsel bevestigen of uitsluiten. Het verdere traject wordt bepaald aan de hand van de mate van schade in de knie (naast letsel in de voorste kruisband kan zich immers nog meer schade hebben voorgedaan). Wanneer de schade groot of de knie erg instabiel is en iemand weer op het oude niveau wil kunnen sporten, is een operatie vaak noodzakelijk. De orthopeed reconstrueert de kruisband met behulp van een hamstringpees of kniepees. In geval van een operatie worden de volgende fasen doorlopen:

  • De periode voor de operatie
    Voor de operatie moeten de knie en spieren in een zo optimaal mogelijke conditie zijn: hoe beter de conditie, des te sneller verloopt het revalidatieproces. In deze fase wordt tijdens de fysiotherapie getracht de kracht van de bovenbeenspieren op peil te houden, zonder dat de knie daardoor overbelast raakt. Ook wordt geprobeerd de zwelling zo goed mogelijk te bestrijden.
  • De periode van 0 tot 6 weken na de operatie
    Direct na de operatie wordt geprobeerd de pijn te bestrijden en de zwelling te verminderen. Meestal krijgt u in de weken na de operatie ontstekingsremmende en pijnstillende medicijnen. Hierdoor kunt u de knie eerder weer normaal bewegen en neemt de zwelling sneller af. De zwelling wordt ook bestreden met ijspakkingen en elastische drukverbanden. In deze fase is het raadzaam om krukken te gebruiken bij het lopen. Na vermindering van de pijn en zwelling, heeft u een betere controle over het been en vordert u een stap in het revalidatieproces.

Vanaf dat moment bent u klaar om te starten met een fysiotherapietraject in de praktijk. Meestal is dit vanaf 1-2 weken na de operatie. De (sport) fysiotherapeut zal starten met het mobiliseren van de knie om de bewegelijkheid van de knie te herwinnen. Ook wordt het lopen met krukken rustig afgebouwd.

  • De periode van 6 weken tot 5 maanden na de operatie

Vervolgens wordt gestart met kracht- en stabiliteitstraining in de fitness. Het is van belang dat de kracht- en stabiliteitstraining rustig wordt opgebouwd. Gemiddeld gezien is rustig joggen vanaf 13 weken na de operatie weer mogelijk. Na ongeveer 5 maanden is de knie al weer redelijk belastbaar en bent u klaar voor de laatste fase.

  • De periode van 5 tot 12 maanden na de operatie

In de laatste fase van het behandeltraject wordt de explosieve kracht getraind. Ook komen sport specifieke oefeningen aan bod. Volledig herstel na een voorstekruisbandreconstructie duurt tussen de 9 en 12 maanden en is afhankelijk van het gewenste niveau dat iemand wil bereiken en het verloop van het hele traject.